Azot Gazı
Azot Gazı
Azot, genellikle havanın sıvılaştırılması ve ayrıştırılması yöntemiyle elde edilen bir gazdır. Ticari olarak sıvı ve gaz formunda bulunabilir. Sıvı azot, çift cidarlı, vakumlu ve perlit malzemeyle yalıtılmış özel kriyojenik tanklarda depolanır ve taşınır. Gaz azot ise basınç altında, boru hatlarıyla veya basınca dayanıklı dikişsiz çelik tüplere sıkıştırılarak temin edilir.
Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından belirlenen standartlara göre, azot gazının safiyet oranları şu şekilde olmalıdır:
- 1. sınıf azot: En az %99,999 safiyet
- 2. sınıf azot: En az %99,99 safiyet (TSE-TS 3192)
Azot tüplerinin dış rengi yeşil olup (RAL 6029) tanımlanır. Tüplerin periyodik bakımı, tüpün test basıncına göre yapılır. 345 ve 450 bar kapasiteli tüplerin test süresi 10 yıl, 225 bar kapasiteli tüpler için ise 5 yıldır (TSE 11169).
Fiziksel Özellikleri
- Moleküler Ağırlık: 28,01 g/mol
- Yoğunluk: 0,808 kg/dm³ (sıvı)
- Yoğunluk: 1,25 kg/m³ (gaz)
- Kaynama Noktası: -196°C
- Erime Noktası: -210°C
- Özgül Ağırlık: 0,967
Azot, renksiz, kokusuz ve tatsız bir gaz olup, havadan daha hafifdir ve zehirli değildir. Ancak, yüksek oranda solunduğunda boğucu etkiler gösterebilir. Uzun süreli maruziyet, hızlı ve güçlükle alınan nefes, mide bulantısı, kusma, yorgunluk ve bilinç kaybı gibi belirtilere yol açabilir, bu da son derece tehlikeli ve ölümcül olabilir.
Azot, havadan biraz daha hafif olmasına rağmen yüksek konsantrasyonlarda oksijenin yerini alarak boğulmaya neden olabilir. Korozif olmayan bir gazdır ve proses basıncına dayanıklı her tür metal ile güvenle kullanılabilir. Ancak, sıvı azot ile doğrudan temas deri don yanığına yol açabilir.
Kullanım Alanları
Azot, birçok endüstriyel ve ticari uygulamada yaygın olarak kullanılan önemli bir gazdır. Bazı başlıca kullanım alanları şunlardır:
- Kimyasal Üretim ve Kimyasalların Korunması: Kimyasal üretim süreçlerinde inert bir atmosfer oluşturmak için kullanılır.
- Gıda Paketleme: Gıda ürünlerinin taze kalmasını sağlamak için inert atmosfer oluşturmak amacıyla kullanılır.
- Elektronik Üretimi: Elektronik bileşenlerin üretiminde, oksidasyonu engellemek için inert atmosfer sağlamak amacıyla kullanılır.
- Metal Üretimi ve Işıl İşlem: Metal işleme ve ısıl işlemler sırasında, oksidasyonu önlemek ve kaliteli üretim sağlamak için inert bir atmosfer oluşturmak amacıyla kullanılır.
- Sağlık Hizmetleri: Biyolojik örneklerin dondurulmasında, sıvı azot kullanılarak örneklerin korunması sağlanır.